با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی و تغییراتی که در سبک زندگی مردم به ویژه کسب و کارها ایجاد شده لزوم استفاده از روش‌های تبلیغاتی نوین نیز ضرورت یافته است. در واقع تا همین چند سال پیش بیش از ۶۰ درصد تبلیغات به صورت سنتی انجام می‌شد؛ البته هنوز هم چنین تبلیغاتی جایگاه خود را نزد بسیاری از مالکین کسب و کار حفظ کرده و کنار گذاشتن آن‌ها امری ناممکن است. اما، ظهور تبلیغاتی اینترنتی و کمپین‌های موبایلی موجب گشته تا شرایط تبلیغات به سمت و سویی تازه پیش برود. به طوری که امکان تقلب در آن را بسیار ساده کند. اصطلاح کلیک تقلبی یا کلیک فراد (Click Fraud ) چند سالی است که ذهن توسعه دهندگان و ناشران تبلیغات را به خود مشغول کرده است؛ تا جای که همواره به دنبال جلوگیری از این عمل ناپسند هستند.
شاید نکته مثبت در تبلیغات سنتی عدم وجود شرایط تقلب در آن باشد. چراکه ظاهر و شکل و شمایل تمامی تبلیغات سنتی اعم از تبلیغات بنری، آگهی‌های تلویزیونی، استندهای تبلیغاتی، بیلبوردها و … کاملاً شفاف بوده و شانس تقلب کردن در آن‌ها نزدیک به صفر است.
اما منظور از کلیک فراد یا کلیک تقلبی چیست و چگونه می‌توان از وقوع آن جلوگیری کرد؟ برای پاسخ به این سؤال ما را تا انتهای مطلب همراهی کنید تا راهکارهای عملی و ویژه‌ای به شما ارائه کنیم.
کلیک تقلبی چیست ؟ آشنایی با ماهیت کلیک فراد – Click Fraud
مطمئناً بارها در فضای اینترنت و اپلیکیشن های موبایلی با بنرها و آیکون‌های متحرکی که روی آن‌ها متن‌های فراخوان عمل درج شده، مواجه شده‌اید. در واقع این بنرها در زمره تبلیغات کلیکی جای گرفته و هنگامی که توسط کاربران کلیک شوند، آن‌ها را به سایت‌های مقصد هدایت می‌کنند.
این تبلیغات توسط ارگان‌های مختلفی اراده می‌شوند که یکی از این ارگان‌ها پلتفرم های تبلیغات موبایلی و اپلیکیشن است. در واقع تبلیغ کنندگان و مالکین کسب و کار برای این که محصولات خود را در سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها میزبان تبلیغ کنند با این ارگان‌ها قرارداد امضا می‌کنند. پلتفرم های تبلیغاتی نیز به تبع آن متعهد می‌شوند که تبلیغات آن را در ازای پرداخت هزینه روی اپلیکیشن های تحت قرارداد خود توسط کیت های توسعه نرم‌افزار بارگذاری کنند. کیت های توسعه نرم‌افزار یا SDK مهم‌ترین بخش این تبلیغات هستند.
اما ماهیت تبلیغات کلیکی به این شرح است که تبلیغ‌کننده طبق توافق قبلی با ناشر تنها به ازای تحقق یکی از عوامل زیر به او پول پرداخت می‌کند:
- تبلیغات نمایشی یا CPM (هزینه به ازای نمایش)
- تبلیغات کلیکی یا CPC (هزینه به ازای کلیک)
- مدل تبلیغات CPA (هزینه به ازای عمل نهایی توسط مشتری؛ مانند خرید)
- تبلیغات به ازای سرنخ فروش (CPL)
- مدل تبلیغاتی CPO (هزینه به ازای خرید)
- مدل تبلیغاتی CPS (هزینه به ازای تبدیل یا خرید، مدل دیگری از تبلیغات به ازای خرید)
- مدل تبلیغات CPI یا تبلیغات نصبی (هزینه به ازای نصب)
اما در این فرایند ممکن است برخی پلتفرم‌ها اقدام به تقلب کنند؛ به طوری که توسط ربات یا کاربران تحت امر خود به جای کاربران واقعی روی آگهی‌ها کلیک تقلبی کرده یا آن‌ها را به صورت صوری خریداری یا نصب کنند.
آیا به جز پلتفرم‌ها افراد دیگری هم می‌توانند اقدام به کلیک فراد روی آگهی‌های شما کنند؟
یکی از سؤال‌هایی که ذهن تبلیغ کنندگان را به خود مشغول کرده این است که چه کسانی پتانسیل انجام چنین اقدام زشتی را دارند؟ پاسخ روشن است، رقیبان، صاحبان سایت و مشتریان شما!
بسیاری از رقیبان شما که چشم دیدن موفقیت‌های شما را ندارند دست به انجام این کار می‌زنند. از آن جایی که بسیاری از کمپین‌های کلیکی تمامی کلیک ها (چه آن‌هایی که برای یک بار این کار را کرده باشند و چه آن‌هایی که صدها بار این کار را کرده باشند) را در آمار نهایی خود لحاظ می‌کنند، امکان انجام یکی سری اقدامات فریبکارانه وجود دارد.
رقبای شما
رقبای شما می‌توانند به طرق مختلف روی آگهی شما کلیک تقلبی نمایند. اگر نظرسنجی مارکا با عنوان “هوادار کدام تیم هستید” را به یاد بیاورید منظور ما را کاملاً متوجه خواهید شد؛ در این نظرسنجی تیم‌های استقلال و پرسپولیس نیز وجود داشتند. طبق سنت همیشگی، کاربران ایرانی حضور پرشوری در این نظرسنجی داشتند و هر دو طرفدار آبی و قرمز به تیم‌های خود رأی دادند و تا لحظات آخر نظرسنجی در رتبه‌های بالای جدول قرار داشتند. اما به یک باره هواداران تیم پالمیراس برزیل گوی سبقت را ظرف ۱ روز طوری ربودند که همه را بهت زده کردند؛ اما کارشناسان رایکااد اصلاً بابت این موضوع جا نخورند، چراکه متوجه اقدام برخی از هواداران متقلب پالمیراس شدند.
در این نظرسنجی کاربران برزیلی با کمک ربات‌ها اقدام به کلیک های فراد کردند. برخی نیز با استفاده از فیلترشکن، IP خود را تغییر داده و چندین بار رأی دادند. اما روش جالب اغلب آن‌ها که کاربران ایرانی نیز از آن تبعیت کردند، پاک کردن کش دستگاه و اقدام به رأی دوباره بود. برخی از سایت‌ها به دلیل تعریف نشدن برخی کدها، زمانی که تاریخچه تمامی فعالیت‌های کاربر پاک شوند، او را به عنوان یک کاربر جدید می‌شناسند. در حالی که همین چند دقیقه پیش با دستگاه موبایل یا دسکتاپ خود به تیم مورد علاقه خود رأی داده بود.
صاحبان سایت
افراد دیگری که در پویش کلیک تقلبی شرکت می‌کنند، صاحبان سایت‌ها و اپلیکیشن ها هستند. آن‌ها نیز با روش‌های بالا اقدام به کلیک فراد (Click Fraud ) می‌کنند. برخی از این پلتفرم‌ها و شرکت‌های تبلیغاتی پا را فراتر گذاشته و چندین نیرو برای این کار استخدام می‌کنند. البته به کارگیری چنین روشی تنها در کلیک های محدود بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ کلیک امکان‌پذیر است. لذا برای انجام کلید فراد در قراردادهای بزرگ آن‌ها از ربات‌ها استفاده می‌کنند.
مشتریان
اما سومین و آخرین گزینه مشتریان هستند. البته مشتریان هیچ قصد و غرضی نسبت به این کار نداشته و به صورت ناآگاهانه اقدام به انجام کلیک های فراد می‌کنند. برای این که از بروز چنین مشکل بزرگی جلوگیری شود در ادامه چند راهکار ایده آل به شما معرفی می‌کنیم.
راه حل گوگل برای جلوگیری از کلیک تقلبی یا کلیک فراد ( Click Fraud )
خوشبختانه کلیک های تقلبی خودکار (کلیک های تقلبی توسط ربات) به راحتی قابل ردیابی هستند. چراکه معمولاً از یک IP صورت می‌گیرد. اما تشخیص کلیک های تقلبی دستی کمی سخت بوده و نیازمند یک سری تمهیدات خاص است. به ویژه اگر ندایند که این کلیک ها عمدی بوده یا سهوی!
با این حال گوگل یک تیم سنجش کیفیت کلیک قدرتمند دارد که با استفاده از چند معیار فوراً از نیت شوم متقلبان باخبر می‌شوند. گوگل طی بیانیه‌ای اعلام کرد که یک فیلتر سه لایه قدرتمند برای مقابله با کلیک های تقلبی طراحی کرده که به گفته خودش ظرف چند ثانیه می‌تواند کلیک تقلبی با کلیک واقعی را از هم تشخیص دهد.
از آنجایی که این فیلترها نیز ممکن است در تشخیص Click Fraud مرتکب اشتباه شوند، گوگل یک تیم کیفیت تبلیغات به نام Ad Traffic Google نیز متشکل از نیروهای انسانی که به صورت آفلاین داده‌ها را آنالیز می‌کنند در نظر گرفته است. این گروه قبل از این که هر کلیک مشکوکی به عنوان کلیک واقعی در نظر گرفته شود آن را حذف می‌کنند. علاوه بر این تمهیدات، گوگل یک تیکت پشتیبانی برای صاحبان تبلیغ در نظر گرفته تا در صورت همخوانی نداشتن آمار فروش با آمار کلیک ها، تحقیقات خود را آغاز کند.
با این اوصاف گوگل ۳ روش برای جلوگیری از تبلیغات ارائه داده است:
- فیلتر اتوماتیک
- تیم تحلیل
- تیکت پشتیبانی
شناسایی تقلب بر روی تبلیغات کلیکی با چند روش ساده
در حالی که گوگل تمامی تبلیغ کنندگان را در راه مبارزه با کلیک های فراد همراهی می‌کند، اما چند راهکار ساده نیز وجود دارد که خود شما نیز می‌توانند با آن جلوی تقلب را بگیرید.
- تحلیل به روش دستی
در این روش شما نیاز به گزارش‌های داخلی دارید. این گزارش‌ها شامل اطلاعات کلیک های انجام شده و میزان فروش شما می‌شود. در تحلیل به روش دستی شما باید میزان فروش خود را با تعداد کلیک های تبلیغات مقایسه کنید. اگر هیچ رابطه منطقی بین آن‌ها پیدا نکردید، بدانید که یک جای کار می‌لنگد.
به فرض شما به ازای ۲۰ هزار کلیک به پلتفرم تبلیغات موبایلی پول پرداخت کرده‌اید. از طرفی برآورد شما برای درآمد این ماه ۱۰۰ میلیون تومان بوده است. حال پس از انجام ۲۰ هزار کلیک روی آگهی شما، تنها ۵ میلیون تومان در این ماه فروش کرده‌اید. شک نکنید که تقلبی صورت گرفته و شما قربانی یک عمل مجرمانه به نام کلیک تقلبی و کلیک فراد شده‌اید.
برای گزارش‌های داخلی لازم است اطلاعات زیر را جمع‌آوری کنید:
- عامل کاربر
- آدرس IP
- زمان‌سنج عملکرد
- زمان‌سنج کلیک
دلیل استفاده از IP که کاملاً روشن است؛ اما دلیل استفاده از زمان‌سنج کلیک و زمان‌سنج عمل تشخیص حقیقی بودن کاربر است. زمانی که یک کاربر روی آگهی کلیک کرده باشد دست کم ۳۰ ثانیه اقدام به اسکرول کردن صفحه می‌کند تا با جزئیات و محصولات آن آشنا شود. از طرفی وقتی یک کاربر با یک IP منحصربه‌فرد وارد سایت شود هم‌زمان نمی‌تواند در سایت دیگری نیز فعالیت کند.
اکنون با استناد به این دو فاکتور خواهیم فهمید که آیا IP مورد نظر در زمان کلیک مجدداً اقدام به این کار کرده یا خیر؟ آیا چندین کلیک ثبت شده (ثبت شده به عنوان کلیک های یونیک و حقیقی) متعلق به این IP است یا خیر؟
بهترین ابزار برای دستیابی به این گزارش‌ها گوگل آنالیتیکس است.
- تنظیم موقعیت مکانی مورد هدف
در روش بعدی باید منطقه جغرافیایی کلیک تقلبی یا کلیک فراد را شناسایی کنید. فرض کنید شما با یک سرویس تبلیغاتی داخلی و محلی قرارداد امضا کرده‌اید. طبیعتاً کلیک ها نیز باید از همان منطقه اعمال شوند. به فرض شما در اپلیکیشن بازار اقدام درج تبلیغات کلیکی کرده‌اید. طبیعتاً ۹۹ درصد کاربران بازار ایرانی هستند و در داخل کشور حضور دارند. حال پس از استخراج گزارش‌های کلیک متوجه می‌شوید که ۸۰ درصد کلیک ها از استرالیا و ژاپن صورت گرفته‌اند. اینجاست که باید مطمئن شوید یک کلاه‌برداری بزرگ صورت گرفته است.
برای جلوگیری از این اقدام، می‌توانید موقعیت مکانی مورد هدف خود را فقط روی ایران قرار دهید. البته، سعی کنید فقط مناطق جغرافیایی مشکوک را فیلتر کنید؛ چراکه این گونه ممکن است جلوی کلیک های واقعی از مناطق سفید و غیرمشکوک را بگیرید.
- اجرا نمودن کمپین‌های بازاریابی مجدد (Remarketing)
اگر هنوز هم نگران انجام کلیک تقلبی بر روی آگهی خود هستید می‌توانید از روش ریمارکتینگ استفاده کنید. در این روش شما تنها تبلیغات را به افرادی نشان می‌دهید که تبدیل به مشتری شده‌اند یا در برابر آگهی شما واکنش مثبت نشان داده‌اند. این گونه دیگر کاربران جدید تبلیغات شما را نمی‌بینند و دیگر قادر به Click Fraud روی آن نخواهند بود.
- مسدود کردن IP های مشکوک
زمانی که با چند IP تکراری برخورد کردید بلافاصله آن را فیلتر کنید. احتمالاً این از همان آی‌پی‌هایی باشد که توسط ربات‌ها تعریف شده و در حال کلیک کردن‌های تقلبی است.
- تنظیم مبدأ فرود آگهی
برخی از اپلیکیشن های بزرگ نظیر یوتیوب، فیس‌بوک، تلگرام و … می‌توانند مانع از اعمال کلیک تقلبی شوند. از آن جایی که تعریف یک ربات هوشمند که بتواند در محیط شبکه‌های اجتماعی سازگار باشد سخت است، توصیه می‌شود تبلیغات خود را تنها در آنجا درج کنید. با این اقدام بخش قابل ملاحظه‌ی از کلاه‌برداری‌های کلیکی کاهش می‌یابند.
با این روش مشخص می‌شود که کاربران از کدام شبکه اجتماعی در سایت شما فرود آمده‌اند. به صورتی که اگر خلاف این ثابت شود خیلی زود دست کلاه‌برداران برای شما رو خواهد شد.
کدام کسب و کارها بیشتر قربانی Click Fraud می‌شوند؟
ممکن است شما دارای کسب و کاری باشید که مستعد گرفتار شدن در دام کلاه‌برداران کلیک باشد. در سال ۲۰۱۵ میلادی نشریه Bloomberg اقدام به انتشار گزارشی در مورد کلیک فراد کرد که در آن کسب و کارهایی که بیشترین میزان خسارت از کلاه‌برداران کلیکی را دیده بودند به چشم می‌خورد. در این گزارش ۳ حوزه مالی، خانوادگی و غذا بیشترین خسارت را در این راه دیده بودند. از آن جایی که کلیدواژه‌های به کار برده شده در این سه حوزه بسیار سخت و رقابتی هستند نیاز به بودجه تبلیغاتی بالایی نیز دارند.
حال چرا این ۳ حوزه بیشتر مورد هدف کلاهبردارن کلیکی قرار گرفته‌اند؟ پاسخ روشن است، چراکه کلیدواژه‌های این سه کسب و کار بسیار سخت است و بیشترین میزان سرچ را نزد کاربران دارد. به همین دلیل هزینه تبلیغات چنین کلماتی بسیار بالاست و متقلبان نیز می‌دانند که چگونه و از چه راه‌هایی اقدام به تقلب کنند.
اما، در مقابل حوزه‌های ورزشی و موسسه‌های علمی کمترین آسیب را از این کلاه‌برداران دیده‌اند. زیرا کلیدواژه‌های به کار برده شده در این حوزه‌ها بسیار آسان بوده و حتی خیلی از صاحبان کسب و کار نیز نیازی به تبلیغات کلیدی در این زمینه ندارند. در نتیجه همواره از گزند کلاه‌برداران در امان مانده‌اند.
سخن پایانی
در این مطلب شما را با تقلب کلیکی آشنا کرده و راهکارهای مفیدی برای جلوگیری از انجام آن‌ها ارائه کردیم. از آن جایی که شیوه تبلیغاتی در جهان طی چند سال اخیر تغییرات گسترده‌ای به خود دیده، کلاه‌برداران را بر آن داشته تا با اقدامت مخربانه خود کارایی تبلیغات را از بین ببرند. آن‌ها با استفاده از روش‌های تقلب سعی در افزایش درآمد خود دارند و هیچ گونه تلاشی برای نمایش دادن تبلیغات مشتریان به کاربران انجام نمی‌دهند.
