شاید اولین چیزی که با شنیدن عبارت کانیبالیسم (به معنای آدم‌خواری یا همنوعخواری) به ذهن شما می‌رسد فیلم «سکوت بره‌ها» باشد. عبارت «همنوعخواری» شاید در حوزه‌ی بازاریابی دیجیتال عبارت چندان مناسبی نباشد، اما مفهوم اصلی آن مدت‌هاست در این زمینه مطرح‌شده است. این عبارت در بازاریابی دیجیتال به رقابت چندین صفحه‌ی وبسایت برای کلیدواژه یا خوشه‌ی کلیدواژه‌های یکسان (و حتی بسیار مشابه) اشاره می‌کند.
در قسمت اول این مطلب به توضیح چیستی این پدیده در حوزه‌ی سئو پرداختیم و با ذکر مثال، دو سطح اصلی این رخداد را بررسی کردیم. در این قسمت ابعاد بیشتری از موضوع را بررسی خواهیم کرد.
انواع همنوعخواری کلمات کلیدی در سئو را بشناسید
کانیبالیسم کلمات کلیدی در زمینه‌ی سئو دو شکل عمده دارد:
۱. دو یا چند لندینگ پیج وبسایت شما برای کلیدواژه‌های یکسان در رقابت باشند
برای مثال، تصور کنید کلیدواژه‌ی «نیم‌بوت» در دو صفحه‌ی متفاوت یک وبسایت به صورت هم‌زمان رتبه‌بندی شوند:
آیا این مثال، در عمل نوعی همنوعخواری به شمار می‌رود؟ پاسخ این سوال می‌تواند هم مثبت باشد و هم منفی.
وقتی چند صفحه برای عبارت یکسانی رتبه‌بندی می‌شوند، به این خاطر است که موتور جستجو عناصری از هر دو صفحه را پیدا می‌کند که به تصورش به نحوی به جستار انجام شده مربوط می‌شوند. بدین ترتیب از منظر فنی، هر دو صفحه پتانسیل همنوعخواری را دارند.
اما آیا این بدان معنی است که باید دچار هراس شوید و همه‌چیز را در هر دو صفحه تغییر دهید؟ قطعاً خیر. این موضوع به سناریو و هدف اصلی شما بستگی دارد.
سناریوی اول
در مواردی که هر دو صفحه در صفحه‌ی نتایج جستجو (SERP) رتبه‌ی بسیار خوبی دارند، موضوع می‌تواند به نفع شما باشد: هرچه در صفحه‌ی نتایج جستجو فضای بیشتری اشغال کرده باشید ترافیک بیشتری به صفحات وبسایت شما وارد می‌شود. در نتیجه این مدل همنوعخواری برایتان مفید خواهد بود.
اگر در چنین شرایطی قرار دارید، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
- به فکر تغییر توضیحات متای آن صفحات باشید تا جذابیت و تمایز آن دو از یکدیگر را افزایش دهید. نباید کاری کنید که دو صفحه از وبسایت شما با پیام یکسانی به کاربر نمایش داده شوند؛ زیرا به این ترتیب مخاطب را تحت تاثیر قرار نخواهند داد.
- اگر صفحه‌ای که از نظر ارزش نسبت به صفحه‌ی مورد نظر شما اولویت دوم را داراست، رتبه‌ی بهتری کسب کرد (مثلاً صفحه‌ی A با توجه به عبارت ankle boots نسبت به صفحه‌ی B رتبه‌ی بهتری دارد)، باید به کنسول جستجوی گوگل (Google Search Console) مراجعه و بررسی کنید کدام صفحه توانسته است کلیک‌های بیشتری برای آن اصطلاح خاص جذب کند. سپس ببینید آیا ارزش آن را دارد که به منظور توجه ویژه به آن کلیدواژه‌ی خاص، سایر عناصر سئوی خود را تغییر دهید یا خیر.
برای مثال، اگر عبارت ankle boots را از عنوان و متن صفحه‌ی boots/all حذف کنید، چه می‌شود؟ اگر گوگل در مواجهه با این تغییر صفحه boots/ankle-boots را ارتقا دهد، نتیجه دلخواه خواهد بود. اگر این نتیجه حاصل نشود، در بدترین شرایط می‌توان همه‌چیز را به شرایط قبلی بازگرداند و از نمایش هر دو صفحه در نتایج جستجو (SERP) لذت برد.
سناریوی دوم
در شرایطی که صفحه‌ی A در صفحه‌ی نتایج جستجو رتبه‌ی چشمگیری کسب می‌کند و صفحه‌ی B رتبه‌ای بین ۱۵ تا ۲۰ دارد، صرف زمان و منابع برای برطرف کردن این مورد به خود شما بستگی دارد؛ چرا که ممکن است فوریتی در کار نباشد.
اگر تصمیم دارید همین کانیبالیسم جزئی را هم رفع کنید، پیشنهاد ما دنبال کردن این موارد است:
- کلیدواژه‌هایی که باعث رتبه‌بندی هر دو صفحه می‌شوند را به صورت مستمر زیر نظر بگیرید؛ شاید موتور جستجوی گوگل در آینده رفتار متفاوتی در پیش بگیرد.
- ابتدا به رفع مشکلات مهم‌تر اقدام کنید و سپس درصدد رفع این مشکل برآیید.
سناریوی سوم
در شرایطی که هر دو صفحه‌ی A و B در دو یا سه صفحه‌ی ابتدایی نتایج جستجو به نمایش درمی‌آیند، کانیبالیسم کلمات کلیدی می‌تواند عامل عدم دستیابی یک یا هر دو صفحه‌ی شما به رتبه‌ی بهتر باشد.
در این صورت، توصیه‌ی ما دنبال کردن موارد زیر است:
- سرچ کنسول گوگل خود را بررسی کنید و ببینید کدام‌یک از صفحه‌های شما برای آن کلیدواژه‌ی مشخص کلیک‌های بیشتری جذب می‌کنند. عبارت‌های کلیدی مشابه را نیز باید بررسی کنید؛ زیرا کلیدواژه‌های صفحات دوم یا سوم SERP نرخ کلیک بسیار پایینی در کنسول گوگل دارند. سپس تصمیم بگیرید تمرکز اصلی‌تان را روی کدام صفحه باید قرار دهید (به عبارت دیگر: صفحه‌ای که از نظر محتوا مناسب‌تر است). سپس می‌توانید به ایجاد تغییراتی در عناصر سئوی on-page هر دو صفحه فکر کنید.
- تگ‌های عنوان، هدینگ‌ها و متن صفحات را بررسی کرده و تلاش کنید حوزه‌هایی که در دو صفحه هم‌پوشانی دارند را پیدا کنید. اگر میزان این اشتراک زیاد است، شاید بهتر باشد به یکپارچه‌سازی، استانداردسازی یا ریدایرکت یک صفحه به دیگری فکر کنید (در ادامه هر یک را توضیح خواهیم داد).
۲. رتبه‌ی دو یا چند لندینگ پیج شما برای کلیدواژه‌ی یکسان مدام جابجا شود
گاهی اوقات ممکن است مثلاً کلیدواژه‌ی نیم بوت یا ankle boot برای دو صفحه در زمان‌های متفاوت رتبه‌بندی شوند، زیرا گوگل نمی‌تواند تصمیم بگیرد کدام‌یک از این دو صفحه را انتخاب کند.
اگر چنین شرایطی برای شما پیش آمد، برای پرسش‌های زیر پاسخ مناسبی بیابید. این مشکل بسیار رایج است و بسیاری از شما ممکن است تابه‌حال با آن مواجه شده باشید؛ مثل زمانی که صفحات فرود بسیار ناپایدار باشند و به‌طور بی‌قاعده برای گروهی از کلیدواژه‌ها رتبه‌بندی شوند.
ناپایداری رتبه‌بندی از چه زمانی آغاز شد؟
مشخص کردن زمان دقیق بروز این مشکل می‌تواند در وهله‌ی اول به شما کمک کند منشا آن را پیدا کنید. شاید مشکلی در تگ کانونیکال رخ‌داده یا اساساً مشخص نشده باشد؛ یا شاید برخی تغییرات در عناصر صفحات یا به‌روزرسانی الگوریتمی باعث شده این مشکل بروز کند.
رتبه‌بندی چند صفحه برای یک کلیدواژه تغییر می‌کند؟
هرچه صفحات کمتری با این ناپایداری مواجه شوند، شناسایی و رفع مشکل هم آسان‌تر خواهد بود. صفحات درگیر را شناسایی کرده و همه‌ی عناصری که ممکن است باعث بروز این ناپایداری شده باشند را بررسی کنید.
رتبه‌بندی این صفحه‌ها در چه فواصل زمانی تغییر می‌کند؟
بررسی کنید صفحه‌ای که برای یک کلیدواژه رتبه‌بندی شده چند وقت یک بار تغییر می‌کند. هرچه تعداد دفعات کمتر باشد، بهتر است. زمان این تغییرات را با دانش خودتان از وبسایت مقایسه کنید و مطمئن شوید تعدیل و تغییر در سایر تنظیمات عامل آن نبوده باشد.
اگر تغییر رتبه تنها یک بار اتفاق افتاده و به نظر می‌رسد متوقف‌شده، احتمالاً لازم نیست نگران باشید. در هر صورت باید در نظر داشته باشید که گوگل هر روز تست‌های تازه‌ای انجام می‌دهد و تغییراتی در الگوریتم‌های جستجوی خود اعمال می‌کند.
از کجا بفهمیم کدام صفحات قربانی هم‌نواع‌خواری کلمات کلیدی شده‌اند؟
در ادامه بهترین روش‌ها و ابزارها برای شناسایی این مشکل را به شما معرفی کنیم، اما در نظر داشته باشید راه‌های متعددی برای دستیابی به این نتایج وجود دارد.
ابزارهای تشخیص نوع اول: وقتی دو یا چند صفحه‌ی فرود برای کلیدواژه‌ی یکسانی رقابت می‌کنند
همه‌ی ما عاشق ابزارهایی هستیم که روند انجام کارها را سرعت می‌بخشند. Ahrefs یکی از این ابزارهای مفید است که همنوع‌خواری‌های احتمالی وبسایت شما را ظرف چند دقیقه شناسایی می‌کند.
البته ابزارهای مشابه دیگری مانند SEMrush، SEOMonitor و برخی موارد دیگر نیز برای این کار وجود دارند؛ اما احتمالاً هیچ‌کدامشان به‌اندازه Ahrefs سریع نیستند. اگر به هیچ‌کدام از این ابزارها دسترسی ندارید، سرچ کنسول گوگل و Google Sheets بهترین دوستان شما خواهند بود. البته استفاده از این ابزارها مستلزم صرف زمان بیشتری است و روند بررسی را باید به‌صورت دستی انجام دهید.
ابزارهای تشخیص نوع دوم: رتبه‌ی دو یا چند لندینگ پیج شما برای کلیدواژه‌ی یکسان مدام جابجا شود
ایده‌آل این است که اغلب ابزارهای پایش رتبه‌بندی صفحات بتوانند تغییر رتبه‌ی آدرس‌های URL برای کلیدواژه‌ها را تشخیص دهند. پیش‌تر از این، از ابزارهایی مثل Linkdex و Pi Datametrics برای این کار استفاده می‌شد.
از ابزار STAT نیز می‌توان استفاده کرد. ابزار یادشده، این داده‌ها را در تب اصلی Keyword و بخش History به نمایش می‌گذارد. به عنوان نمونه اسکرین شات زیر را مشاهده کنید:
نکته‌ی قابل‌توجه در استفاده از ابزارهای یاد شده این است که در اغلب موارد دسترسی به این داده‌ها تنها از طریق کلیدواژه و تجزیه‌وتحلیل داده امکان‌پذیر خواهد بود. این یعنی برای بررسی همه‌ی کلیدواژه‌های دخیل در همنوعخواری، باید زمان و انرژی بیشتری صرف کنید، اما مطمئن باشید که نتیجه‌ی کسب‌شده ارزشش را دارد.
داشبورد Google Data Studio
اگر به دنبال رویکرد سریع‌تری هستید، می‌توانید در Google Data Studio یک داشبورد بسازید و آن را به سرچ کنسول گوگل خود متصل کنید تا داده‌ها به‌صورت زنده در دسترس قرار گیرند و مجبور نباشید هر بار همه‌ی گزارش‌هایتان را بررسی کنید.
ادامه‌ی این مطلب: همنوعخواری کلمات کلیدی در سئو چیست و چگونه باید با آن مقابله کرد؟ [بخش سوم و پایانی]
منبع: Moz
